Mạch máu khỏe, mềm mại có thể làm chậm nguy cơ sa sút tâm thần ở người già

Kết quả một nghiên cứu mới cho thấy mạch máu ở người Mỹ lớn tuổi không bị đóng cặn Calci ít có khuynh hướng bị bệnh tim hoặc sa sút tâm thần hơn.

Các nhà nghiên cứu thuộc Trường ĐH Tổng hợp Pittsburgh phát hiện ra mạch máu của những người trên 80 tuổi không bị đóng cặn Calci sẽ bị sa sút tâm thần chậm hơn so với những người có nồng độc calci cao trong máu. Calci bị lắng kẹt tại động mạch – Còn được gọi là xơ vữa động mạch hay xơ cứng động mạch, có liên quan đến gia tăng nguy cơ bệnh tim, nhồi máu cơ tim, đột quỵ và sa sút tâm thần.

Gs Lewis Kuller cho biết: “Các kết quả nghiên cứu trên đặt ra vấn đề phòng ngừa hiệu quả sự gia tăng các yếu tố nguy cơ lắng kết cặn calci không chỉ để chúng ta sống lâu hơn, để suy giảm nhồi máu cơ tim mà quan trọng là giảm tỷ lệ sa sút tâm thần, nhất là ở nữ giới”. Gs Lewis cũng cho biết kết quả này chỉ ra mối liên quan giữa xơ cứng động mạch với sa sút tâm thần chú không chứng minh sự lắng cặn Calci là nguyên nhân sa sút tâm thần.

Công trình nghiên cứu này đăng tải trên Tạp chí Tim mạch học Hoa Kỳ, bản nâng cao số tháng 3 ngày 29/2/2016.

Chìa khóa kiểm soát bệnh tim và sa sút tâm thần là giữ lối sống khỏe mạnh và các yếu tố nguy cơ có từ ngay thời kỳ tiền mãn kinh (từ 40 – 50 tuổi) như chỉ số Cholesterol trong máu, hút thuốc lá, tăng huyết áp hay hoạt động quá mức là yếu tố quyết định nồng độ Calci trong máu ở phụ nữ lớn tuổi.

Kết quả nghiên cứu này dựa trên dữ liệu của hơn 500 người, tuổi trung bình 80, có biểu hiện triệu chứng về bệnh tim mạch và bệnh tâm thần được theo dõi từ năm 1998 đến 2013. Hằng năm, bệnh nhân được khám đánh giá các triệu chứng sa sút tâm thần và đo nồng độ Calci trong máu động mạch cung cấp máu cho hoạt động của tim.

Những bệnh nhân có nồng độ Calci ở mạch vành bằng không (zero) không cho thấy dấu hiệu sa sút tâm thần, sau 7 năm mới xuất hiện dấu hiệu sa sút nhẹ. Nhưng đối với những bệnh nhân có nồng độ Calci cao cho thấy có dấu hiệu sa sút tâm thần trong thời gian trung bình 5 năm sau lần đầu xét nghiệm.

Phát hiện trên có 2 khả năng phức tạp, một là do phòng ngừa và điều trị bệnh tim có hiệu quả và người bệnh (phụ nữ) sống lâu hơn và do đó tần suất sa sút tâm thần sẽ cao hơn. Hai là các yếu tố nguy cơ dẫn tới xơ vữa mạch máu và bệnh tim có thể có vai trò quan trọng trong nguy cơ sa sút tâm thần.

Số lượng bệnh nhân và dữ liệu phân tích còn nhỏ nên để khẳng định kết quả trên cần được nghiên cứu xác định thêm. PGS Walter Swardfager về dược lý và độc chất học Trường ĐH Tổng hợp Toronto Canada cho biết hầu hết các bác sĩ tin rằng “bệnh tim mạch có vai trò trong sa sút tâm thần, trong đó có bệnh Alzheimer”.

Gần 1/2 người già trên 80 tuổi có khynh hướng bị sa sút tâm thần trước khi chết. Tuy nhiên đối với người sống thọ không bị bệnh tim hay đột quỵ thì những bệnh về mạch máu (như xơ vữa động mạch) có thể tiên đoán bệnh sa sút tâm thần hay tiên đoán nguy cơ tử vong.

Con người càng sống lâu thì bệnh lý mạch máu và sa sút tâm thần càng nhiều. Do vậy để phòng ngừa sa sút tâm thần chúng ta cần phòng ngừa bệnh tim mạch và học các biện pháp (hay điều trị) bảo vệ các chức năng não bộ. Như vậy, việc tránh các yếu tố nguy cơ bị xơ vữa mạch máu như uống quá nhiều bia rượu, hút thuốc lá, chế độ ăn hợp lý và thăm khám theo dõi, điều trị sớm các dấu hiệu suy giảm nhận thức nhẹ, dấu hiệu sớm của sa sút tâm thần là rất cần thiết và nên tiến hành ngay từ tuổi trung niên. Chúng ta luôn luôn chú ý rằng chất lượng của mao mạch, của mạch máu nói chung có ảnh hưởng không chỉ tới các bệnh tim mạch, bệnh sa sút tâm thần và cả đái tháo đường.

Bs Phạm Văn Trụ

Theo Healthier Arteries May Lower Dementia Risk in Old Age.

Nguồn Lewis Kuller, M.D., Dr.Ph., emirates professor, public health, University Pittsburgh; Walter Swardfager, Ph.D., assistant professor, pharmacology and toxicology, University of Toronto, Canada; Feb. 29, 2016, Journal of the American College of Cardiology. HealthDay.